Anne adaylarının ortak sıkıntısı uykusuz geçen geceler.İlk üç ayda hormonların sebep olduğu değişikliklerle ortaya çıkan uykusuzluk,son aylarda da bebeğin büyümesinin verdiği baskıyla sıkıntı verici bir hal alıyor.Bunu dışında doğumla ilgili korkularda uykusuzluğa sebep oluyor.

Uyku;yemek,içmek kadar önemli bir ihtiyaç.Herkesin uyku alışkanlıları ve uyku süresi değişiyor ama ortak bir nokta var ki,pek çok anne adayı hamilelik dönemlerinde ciddi bir şekilde uykusuzluk çekiyor.Çünkü hamileliğinde anne adayının vücudunda yaşanan değişimlerin ruhsal alanda da yansımaları söz konusu.Bu dönemde yaşanan uykusuzlukların pek çok nedeni var ama sonucu hep aynı.Anne adayı daha çok yorgun hissediyor ve daha sinirli oluyor.

Değişen ruh hali

Hamilelik sürecinde her anne adayı doğumla ve doğacak bebeğiyle ilgili olarak; kendi ruh yapısına,sosyal,ekonomik ve kültürel çevresine göre değişen düşünce ve davranışlar içerisine giriyor.Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Dr. Sedat Karaosmanoğlu,anne adayının vücudundaki bu değişimlerin ilk 3 aydan itibaren uyku problemlerine yol açabileceğini belirtiyor.’’Hamilelerde ortaya çıkan uyku düzeni ve bozuklukları araştırıldığında,bu problemin gebeliğin bir döneminde hemen hemen her gebenin karşısına çıktığını görürüz.İlk 3 ayda ve özellikle son 3 ayda şikayetler artar.Aradaki 3 ay ise uykuların en iyi olduğu dönemdir.Uyku sorunları ,ilk 3 ayda duygusal değişkenlik ikinci 3 ayda denge ve son 3 ayda durgunluklar karakterize olan ruh haliyle de aynı paraleldedir.Ancak uyku bozukluklarıyla en fazla hamileliğin son döneminde ve lohusalıkta karşılaşıyoruz.’’

Son 3 ayda uykusuzluk

Lohusalık ya da hamileliğin son dönemlerinde karşılaşılan problem ise uykuya dalamama, erken bir saatte uyanma ya da tekrar uyuyamamaktan çok, kesintili uyku hali şeklinde ortaya çıkar. Amerika ‘da 1994 yılında psikolojik problemi olmayan 20 gebe üzerinde yapılan bir araştırmada özellikle son 3 ayda kesintili ve yüzeysel uyku hali tespit edilmiştir.Bu duruma yol açan sebepler ise çok çeşitli Dr. Sedat Karaosmanoğlu hamileliğin ilerlemesiyle birlikte vücudun dengesinin de neredeyse tamamen değiştiğini söylüyor.’’Dolayısıyla kasık, bel ve sırt ağrılarına çok sık rastlanır.Bacaklarda ve bazen de el ve kollarda gelişen ödem ve sinir ağrısına bağlı kramplar da geceleri uykunun sık sık bölünmesine sebep olur.’’

Fiziksel nedenler ve kaygı

Bir diğer sebep de baş dönmeleri.Özelliklede sırt üstü yatıldığında rahmin ana damarlara baskı yapması sonucu kalbe dönen kan azalıyor.Bu nedenle uzmanlar,anne adaylarının özellikler sol tarafa dönerek yatmalarını tavsiye ediyorlar.Böylece baş dönmesi de engellenmiş oluyor.Sık idrara çıkmanın ve idrar kaçırmanın da uyku konusunda huzursuzluklara neden olacağı da bir gerçek. Karaosmanoğlu bebeğin idrar kesesine baskısıyla gece boyunca defalarca tuvalete çıkabileceğini söylüyor ve ekliyor: ’’mide yanması da anne adaylarını huzursuz eden etkenlerin başında.Artmış mide asidinin özellikle yatar pozisyonda yemek borusuna geçmesi sonucu oluşur ve rahatsızlıklara sebep olur.Anne adayları Hamileliğin son aylarında alışılmış uyku pozisyonunu da kaybederler. Büyüyen rahim sebebiyle yüz üstü yatmak zorlaşır.Özellikle yüz üstü yatmaya alışanlar için hamileliğin ilerleyen aylarında en özlenen şey yüz üstü yatabilmek olur.Seks alışkanlıklarındaki değişiklikler ve bebek hareketleri de uyku düzenine etki ederler.Nihayetinde de beklenen doğum yaklaştıkça artan korku bebek bakımı ile ilgili endişeler,bebeğin bakımı yüzünden işini kaybetme korkusu ve alı8nan kilolar ve vücut şeklinden dolayı cinsel ilişki sırasında yaşanan kaygılarda son ayların uykusuzluk nedenleri arasında sayılır.

Psikolojik Etkenler

Bazı anne adayları ise uyku sorunlarıyla daha fazla karşı karşıya kalıyorlar.Örneğin 18 yaşın altındaki anne adayları henüz ruhsal gelişimlerinin tamamlayamadıklarından, ruhsal sıkıntıları da daha ağır yaşayabiliyorlar.Ayrıca anne ve bebek açısından yüksek risk taşıyan gebeliklerde de huzursuzluklar uykuya yansıyor.Araştırmalara göre ikinci, üçünü hamileliklerde, ilk hamileliklerden daha sıklıkla uykusuzluk şikayetleri oluşuyor.Tedaviyle kazanılmış hamileliklerde ve bebek kayıplarını sonucunda, hamileliğin sona ulaşmasının şiddetle arzu edildiği durumlarda da düzgün uyku uyunamıyor.Annenin geçmişteki psikolojik sağlığı da hamilelikteki şikayetleri etkiliyor.Daha önceden geçirilmiş psikolojik problemi olanlarda ve psikolojik yapısı sağlıklı olmayanlarda hamilelik bir stres faktörü olarak algılanabiliyor.Güç koşullarda yaşam sürenlerde uzun,zor veya gürültülü çalışma ortamında takdir edilmeyen ortamda çalışanlarda üst düzeyde görev yapan bir hamileye kıyasla uyku bozuklukları daha sık görülüyor.

Önlem alınmalı

Uykusuzluk insanın mevcut sinir sistemini alt üst ettiğinden mutlaka birtakım çarelere baş vurmak gerekiyor.Aksi takdirde hamilelik nedeniyle daha hassas bir yapıya sahip olan anne adayı bu dönemi daha kötümser geçirebiliyor.Dr. Karaosmanoğlu baş vurulacak tedavi yöntemlerini şöyle sıralıyor:’’ Uyku problemlerine yol aça faktörlere azaltmaya ya da ortadan kaldırmaya yönelik destek tedbirleri aylık kontroller sırasında görüşülerek alınır.Anne adayının yaşam koşullarının iyileştirilmesine yönelik tedbirlere başvurulur ve kaygıları için psikolojik destek sağlanır.Ancak psikiyatrik problemi olanlarda ilaç tedavisine gidilebilir.’’

Uykusuz babalar

Aslında hamilelik döneminde yaşanan fizyolojik ve psikolojik değişimlerden sadece anne adayları etkilenmiyor.Yapılana araştırmalar baba adaylarının da uyku problemleriyle karşı karşıya olduğunu gösteriyor. İtalya ‘da yapılan yeni bir araştırma anne adaylarının eşlerinde de benzer tepkilerin görüldüğünü ortaya koyuyor.Gebeliğin eşlerde ki davranışlar üzerinde ki etkisinin araştırıldığı bir ankette ,baba olacakların da en sık yaşadığı üç problemden birinin uykusuzluk olduğu açıklanmış.Anlaşılan o ki , uyku problemin geleceğin babasının da kapısını çalıyor.

Alacağınız bazı önlemlerle uyku probleminizin üstesinden gelebilirsiniz.

* Asla uyku ilacına yönelmeyin. Hem sizin hem de doğacak olan bebeğinizin sağlığını tehlikeye atmış olursunuz. Sakinleştirici şurupları ise anacak doktorunuzun tavsiyesi ile almalısınız.
* Uykusuzluk probleminizi doğal yolardan çözmeye çalışın.Gece yatmadan önce bir bardak süt veya ıhlamur gibi bir bitki çayı için ya da elma yiyebilirsiniz.
* Akşamları sindirimi güç ağır yemeklerden kaçınmalısınız. Çünkü ağır yemekler midenizde gereksiz şişkinlik ve rahatsızlık yaparak huzursuzluğunuzu arttırırlar. Çok yemek kadar açlığında uykusuzluğa sebep olabileceğini unutmayın. Çünkü uyuma isteği midenin yiyeceklerden boşaltılmasından sonra ortaya çıkar.
* Akşam yemeğinden sonra hemen yatağa girmeyin Çünkü hamile kadınlarda midenin boşalması en az 2 saat sonra tamamlanmış olur. Bu yüzden yemekten en az 2 saat sonra yatağa girin.
* Çay, kahve gibi kafein içeren içeceklerden uzak durmalısınız. Sıkı bir tiryakiyseniz ve eğer vazgeçemiyorsanız en azından bir bardaktan öteye gitmemeye çalışın.Yatmadan önce yapacağınız kısa yürüyüşler vücudunuza giden oksijen miktarını arttıracağı için uyumanızı kolaylaştırır.Ayrıca yediklerinizi sindirmeniz açısından da faydalıdır.